of: de anatomische ontleding van het landschap

Voorstel voor een kunstwerk.
Het inzichtelijk maken van het fijnmazige netwerk van rivieren, vaarten en sloten met daarin de waterstaatkundige bouwwerken, dat in het sterk gefragmenteerde landschap van Deltapoort vrijwel onzichtbaar is geworden. Dit is te bereiken door zowel accenten te leggen op de fysieke aanwezigheid, als het in kaart brengen van de myriaden elementen in een publicatie.

In de afgelopen maanden hebben Atelier Veldwerk, Jeanne van Heeswijk en Mohammed Benzakour vanuit een werkatelier te Zwijndrecht onderzoek verricht in Deltapoort. Gelegen tussen Zwijndrecht en Rotterdam, onder de rook van de Rotterdamse haven, doorsneden door snelwegen en spoorverbindingen (HSL, Betuwe route, het grootste rangeerterrein van Europa de Kuifhoek) kenschetsen stedenbouwkundigen en planologen het gebied als het meest gefragmenteerde en verrommelde deel van Nederland. Het landschapsbureau H+N+S maakte het inrichtingsplan voor de toekomstige landschappelijke ontwikkeling van het gebied: Routepark Deltapoort. De kunstenaars en schrijver werden gevraagd met voorstellen te komen die vanuit een cultureel perspectief het toekomstige landschap en de beleving ervan kunnen versterken.

De onderzoeksfase is nu afgerond. Het voorstel van Atelier Veldwerk betreft het inzichtelijk maken van alle waterbouwkundige elementen in het landschap: stuwen, dammetjes, gemalen, duikers, putten, molentjes, sluisjes, enz.Het gaat om de heel tastbare elementen van menselijk maat.

In eerste instantie hopen we dit te doen door het zorgvuldig inventariseren, classificeren en rubriceren van de verschillende onderdelen van het landschap. De simpele daad van het ontleden leidt reeds tot een samenhangend beeld; de kaarten, beschrijvingen en foto’s worden opgenomen in een publicatie (“Inventaris Landschap Deltapoort”) die dit beeld ‘openbaar’ en overdraagbaar maken.
Deze papieren versie krijgt een fysieke, in het landschap aanwezige variant in de vorm van aanduidingen op en aan de locaties en objecten in het veld. Het nummeren, benoemen of aanduiden, maakt het netwerk zichtbaar, verbindt de elementen met elkaar. Het op deze wijze doen oplichten van knooppunten in het watersysteem loopt parallel met het ontsluiten door de elementen fysiek vrij te maken, door schoonmaken, bereikbaar maken of anderszins onderstrepen en ‘doen oplichten’ (misschien hier en daar ook letterlijk).

Opdrachtgever: Provincie Zuid-Holland en het Kunstgebouw

Downloads and links: