Atelier Veldwerk

Kunstwerk voor Historisch Centrum Overijssel (HCO).

In 2003 werd de nieuwbouw van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) in gebruik genomen (19 Het Atelier Architecten, Rob Mortiz). Rudy Luijters werd gevraagd een kunstwerk voor dit gebouw te maken, en stelde voor het gebouw te bekronen met een robuuste windwijzer waarop te lezen staat: TEKST EN UITLEG. Daarnaast wordt deze ‘tekst en uitleg’ letterlijk genomen met de publicatie van een boekje over kunst in de openbare ruimte. Zoals het HCO feitelijk ‘tekst en uitleg’ in woord, beeld en geluid geeft over de geschiedenis van de regio, zo poogt TEKST EN UITLEG dit ook te doen over de kunst in de stad. En wel in de vorm van deze publicatie; Luijters en Dirker schreven teksten en maakten tekeningen van een reeks van beelden in Zwolle. Het boekje is slechts op één manier te verkrijgen: door aan handel te trekken van een ‘automaat’ in het HCO, onderdeel van het drieledige kunstwerk.

Opdrachtgevers: Rijksgebouwendienst en de Gemeente Zwolle
___________________________________________________________________________
Download pdf:
– Tekst en Uitleg

Analyse van het landschap, tentoonstelling en publicatie: ‘Flora, fauna en landschap van straten en pleinen van ‘s Hertogenbosch, Sint-Michelsgestel en Vught’.

Als bijdrage voor de tentoonstelling “Landsporen” in het CBK ‘s Hertogenbosch is de publicatie ‘Flora, fauna en landschap van straten en pleinen van ‘s Hertogenbosch, St.Michielsgestel en Vught’ uitgegeven. Het betreft hier geen gewone flora. Er zijn weliswaar talloze namen van planten in te vinden, op botanische wijze gerubriceerd. Eveneens zijn er zoogdieren, vogels, vissen en insecten in opgesomd, naar zoölogische kenmerken ingedeeld. Toch gaat het er in deze publicatie niet om het landschap en de daarin aanwezige planten en dieren te beschrijven. Enkele soorten zijn zelfs nooit aanwezig geweest. De pelikaan bijvoorbeeld (Pelikaanstraat, Den Dungen), of de palm en edelweis (Palmboomstraat, Den Bosch, Edelweisstraat, Rosmalen). En de wolf is er al heel lang uitgestorven (Wolfsdreef, StMichielsgestel). Het doel van deze inventarisatie van soorten is een poging om de geschiedenis van het landschap te beschrijven door gebruik te maken van de naamgeving van straten, lanen en pleinen. Uiteraard in de veronderstelling dat die naamgeving niet uit de lucht is komen vallen maar is voortgekomen uit de streek, het landschap en het gebruik daarvan, de cultuur.

Opdrachtgever: CBK ‘s Hertogenbosch
___________________________________________________________________________
Download pdf:
– Flora, fauna en landschap…

Researchproject Kaliningrad, Russia

Between 22nd – 29th of June 2007 Atelier Veldwerk gathered as much information as possible on cultural production in the Kaliningrad region.

 The research was done through collecting publications, the internet and interviews with many of those who are involved in the remarkable and specific cultural conditions in Kaliningrad.
Since the time for collecting information was very limited, the lists are incomplete; it would be impossible anyway to make a complete listing of cultural events of a city. But this agenda can be seen as an attempt to portray the city as a cultural entity. It is obvious that a portrait depicts a moment in time, a split second.

 The information in the Kalingrad Revisited covers the diverse programs and events for the coming months and so it can be used as a guide.
But more than only a program on paper it offers the reader a possibility to get an insight in the characteristics of the region. Through reading ‘between the lines’ and the analysis of elements related to each other,offer just as much content as the separate issues do. Hopefully a lot of citizens of Kaliningrad will recognize their city, or even better, discover new features in this portrait. For the interested people abroad it can be an important first encounter, in a single glance, of many various, important, special and unique aspects of the true state of art and culture in the extraordinary Kaliningrad region.

Organized and hosted by: Kaliningrad Branch of the National Centre for Contemporary Arts with support of the Federal Agency for Culture and Film and the Ford Foundation
___________________________________________________________________________
Download pdf:
– Kaliningrad Revisited

A CITY CAN BE ERASED
After the second wold war the Prussian city Köningsberg, home of Immanuel Kant and Hannah Arendt, became a part of the USSR and was renamed Kaliningrad by the Soviets (1946). It is still the capital of the Russian province (Oblast) of Kaliningrad. Today, it is positioned as an enclave within the new borders of Europe, clamped between Poland and Lithuania.
During the war, most of the city was destroyed by the British (RAF) bombings in 1945 and then taken over by the Russian army shortly after. Very little of Köningsberg’s architecture survived. Two of the famous Seven Bridges of Köningsberg (or Eulerian enigma), along with the cathedral, all churches, and the universities were destroyed by the air raid, and were never rebuilt. The former German population had fled or was driven out, the new citizens of Kaliningrad were imported from all over Russia. The city’s new history is to be considered as one that started with Stalins attempt to erase anything German, whether object or subject, brick or living being.
Just to mention one of the results of post war settlement program is the fact that very few grandparents are buried in the graveyards of Kaliningrad. The place was tranformed into a Soviet city, the base for the Baltic Fleet, an important strategic point. For foreigners it was a closed city. Only in 1991 the city opened itself for visitors.
Today, Kaliningrad counts about half a million people, the province roughly a million. In 2005, the city celebrated its 750 years anniversary. This, and other more implicit signals, can be found in this cultural agenda; it indicates that a city can be erased, but not history.

———
in 2007:

Galleries
Art “bussiness” seems to be completely absent in Kaliningrad. There are no commercial galleries. Main reason is probably the complicated federal laws and regulations regarding the right to sell art. In most European cities, the commercial galleries are an important platform for young as well as established artists. In Kaliningrad several institutions play this role. Most notable of them all are the Kaliningrad Branche of the National Centre of Contemporary Art (NCCA) with an international program of an uncomprimising quality, and the Ambermuseum where a lot of young artists get a chance to show their work on various occasions.

Musea
The oldest museum in Kaliningrad is ‘The History and Art Museum’ (1964). It could be considered as the “mother museum” that gave birth to all the museums in Kaliningrad which gradually became independent. ‘The State Art Gallery’, ‘Amber Museum’, ‘The Museum of World Ocean’, just to mention a few. ‘The History and Art Museum’ also look after 11 monuments and soon a lot more will follow. Among them are fortifications, the cathedral and the surrounding sculpture park. Their policy today is to secure the historical defense system (German heritage) for accomodating cultural institutions. That seems like a brilliant and compelling way to reconcileate the history of the city of Koningsbergen and the actual city of Kaliningrad.

Cinema
Two years ago Kaliningrad’s first mega-cinema opened: Karo.The progamming out of Moscow results in mainly Hollywood productions. One of the four smaller (one screen) cinema’s, Zarya, has a notable programming; strictly quality movies and art movies. Art-director Artem Ryzhkov is trying to get art and film culture in Kaliningrad to a higher level.

Concert Hall
The Regional Philharmonic and Symphony Orchestra belongs to the best of Russia. The Lik male chamber choir of sacred and secular music and the piano trio under the Kaliningrad Philharmonic should also be mentioned. Apart from the more or less traditional concert halls, Kaliningrad has a remarkable group of sound artists cooperating in ‘Soundlab’ . Not having their own accomodation, different locations are used as platform (Club Dreadnought, NCCA, etc.)

Theaters
Kaliningrad is the home of the only German theater in Russia, registered in November 1995. The theater stages performances in German with a Russian translation. The Vergissmeinnicht adult ensemble (choir) and the Glockchen children’s ensemble also make their contribution to the development of German national culture. The Kaliningrad Regional Drama Theater is popular. It opened its first season in October 1947 with a performance of A Guy from Our City (Paren iz nashego goroda) based on a play by Konstantin Simonov. In1960, the company celebrated the opening of its own theater in a restored building that had once housed the Konigsberg New Drama Theater. Today, the theater stages productions from both the classical and contemporary repertoires ( Shakespeare, Brecht, Alexei Tolstoy, Ostrovsky, etc.) The Tilsit Theater company also makes a contribution to the development of theater art in the region. Its performances have won a number of prizes at international and Russian theater festivals. There is a theater department at the State Institute of Dramatic Art (GITIS), which operates in association with the Antrepriza Lik private theater. The Regional Puppet Theater has been delighting children since 1964 with its shows based on Russian, Latvian, German, and English fairy tales.

Dance
Although Kaliningrad does not accomodate professional dance education , many courses of all sorts of dance can be found. Especially active in this field is the dancer Svetlana Pakhomova who combines a contemporary dance practice with courses for children and dance events of all kinds. Classical ballet performances are programmed from time to time in the Drama Theatre.

Art Education
In general art education on university level leads to a matter of course cultural infrastructure. Art students, whether of a theatre, dance, music or art department, will have a strong demand for books, platforms and informal meeting places. In Kalingrad official art education is limited to a basic level. Hence the mentioned infrastructure is absent. To become a professional education the artist basically has to leave the region. Fortunately a lot of the artists come back to Kalingrad and creatively find their ways. Nevertheless, the absence of both an art market and an obvious artistic infrastructure may be the reason for the relative isolation of the different cultural disciplines and the realtive difficult mutual exchange.

Tentoonstelling: ‘Tuin’, Corrosia, Almere-buiten, 2007.

De slideshow ‘Het groot verlangen naar een boom’ wordt gevormd door
beelden uit de inventarisatie van voortuinen met een boom, vanuit het perspectief dat de boom een uitstekend middel lijkt om huis en tuin een eigen identiteit te geven. De talloze opnames zijn gemaakt door Atelier Veldwerk in nieuwbouwwijken overal in Nederland, onder meer in Almere en Zutphen.

zie ook: Projecten > Woud
___________________________________________________________________________

Stroom Den Haag
Tentoonstelling ‘1951 DHZW 2007: Toekomstig erfgoed’
(14 januari t/m 11 februari, 2007)

Atelier Veldwerk is het project ‘Omringd door Goede Voorbeelden’ gestart als reactie op cynisme dat de discussie over het nut en de waarde van kunst in de openbare ruimte zo vaak kenmerkt. Aan een uitgelezen gezelschap van kenners is gevraagd om een lijst van vijf ‘ goede voorbeelden’ van kunst in de openbare ruimte op te stellen, een selectie van naoorlogse kunstwerken in de openbare ruimte in Nederland die voor hen een onomstotelijke kwaliteit en voorbeeldig belang hebben. Door gedurende vele jaren als adviseur of begeleider van talloze projecten te functioneren, hebben al deze specialisten hun sporen verdiend binnen het publieke domein. Het ‘beeld van de openbare ruimte’ in Nederland is mede door hen bepaald. De persoonlijke keuzes geven mogelijk inzicht in achtergronden en context van dat beeld. Het betreft de keuzes van: Hans van den Ban (beeldend kunstenaar/ adviseur Rijksbouwmeester), Tom van Gestel (adviseur SKOR), Lia Gieling (voormalig directeur de Paviljoens Almere, freelance curator/adviseur), Govert Grosfeld (adviseur SKOR), Tanja Karreman (voormalig adviseur Amsterdams Fonds voor de Kunsten, adviseur Rijksbouwmeester), Arno van Roosmalen (voormalig stadsconservator Rotterdam/directeur Stroom), Jan Wijle (adviseur openbare ruimte Stroom).
___________________________________________________________________________
Downloads pdfs:
– Keuze Hans van den Ban
– Keuze Lia Gieling
– Keuze Govert Grosfeld
– Keuze Tom van Gestel
– Keuze Tanja Karreman
– Keuze Arno van Roosmalen
– Keuze Jan Wijle

Plan voor de inrichting van ‘het landschap’ van de voormalige electriciteitscentrale te Zwevegem (Kortrijk, BE)

Voor de reconversie van een voormalige electriciteitscentrale in Zwevegem is een masterplan gemaakt door Coussée & Goris Architecten. Voor het ontwerp van het landschap tekent Atelier Veldwerk. De grote lijnen van het plan zijn terug te brengen tot het ‘leegmaken’, het ontdoen van overbodige culturele tekens, en het inzetten van bestaande landschappelijke elementen voor noodzakelijke functies (voorbeeld: parkeerterrein in een populierenbos, kenmerkend element in het West-Vlaamse landschap).

Opdrachtgevers: Intercommunale Leiedal (Kortrijk)
Betrokken partijen: Tijdelijke vennootschap Coussée & Goris architecten / P & P Sileghem Ir. Arch
___________________________________________________________________________
Download pdf:
– Zwevegem

of ‘Het groot verlangen naar een boom’
Bomen als sociaal sculptuur. Voorstel voor een kunstwerk voor de nieuwbouwwijk ‘Woud’ in Leesten-Oost, Zutphen.

Het wandelen door nieuwbouwwijken leert, naast heel veel andere zaken, dat het ‘idee’ boom, intens leeft onder feitelijk alle lagen van de bevolking. Er is vrijwel geen (voor)tuin te vinden, hoe klein ook, waar niet een boom is geplant. Vaak gaat dit planten met veel liefde en zorg gepaard. Soms is er minder omzichtig te werk gegaan, maar in vrijwel alle gevallen lijkt er weinig besef te zijn van maat en schaal en de groeikracht van bomen, en al helemaal niet van geschiktheid van een soort voor locatie of grondsoort. Bovendien staan veel bomen te dicht op de gevel.
Opmerkenswaardig is dat de bestaande (gemeentelijke) bomen kennelijk niet het verlangen naar een boom, of het uitzicht daarop, bevredigen. Het heeft er op zijn minst de schijn van dat iedere eigenaar een ‘eigen’ boom wenst te planten.

In dit licht ontstond ons plan om de stedenbouwkundige voorwaarden te creëren waarbij het mogelijk wordt dat per kavel, op individuele wijze, gekozen kan worden voor een boom(soort). In het verlengde daarvan rijzen uiteraard vragen over verantwoordelijkheid en onderhoud, de grenzen van privaat eigendom en publiek domein. In onze plannen voor de wijk Woud in Leesten-Oost (Gemeente Zutphen) komen al deze zaken aan de orde.
Het ontwerp is na aanvankelijk enthousiasme door vrijwel alle betrokken partijenen – en goedkeuring door de raad – in de fase naar een definitief ontwerp stukgelopen op verschillen van inzicht tussen betrokken stedenbouwkundigen van Kuiper Compagnons (die het stedenbouwkundig plan voor de Leesten-Oost tekenden) en Atelier Veldwerk. Wij, de kunstenaars, bleken minder gezag te hebben en trokken aan het kortste eind.

zie ook: Projecten > Het groot verlangen naar een boom

Opdrachtgever: Gemeente Zutphen
___________________________________________________________________________

Onderzoeksproject, analyse en aanbevelingen

De Culturele Analyse van de Chassébuurt is de neerslag van een onderzoek in vier volumes.
De Chassébuurt ligt in stadsdeel De Baarsjes (Amsterdam). Naar aanleiding van ingrijpende ontwikkelingen op demografisch, sociaal-cultureel en infrastructureel gebied heeft Atelier Veldwerk vanuit het perspectief van de kunsten een jaar lang onderzoek gedaan naar de effecten van deze ontwikkelingen. En bovendien conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor de inzet van kunst in de openbare ruimte.

Publicaties:
Volume 1 ‘Verkenningen’ bestaat volledig uit materiaal dat door derden is gemaakt en dat zich bevond in archieven, recente kranten, tijdschriften en op het internet.
Volume 2 ‘Observaties’ toont de Chassébuurt in foto’s (gemaakt door Veldwerk in 2004) in talloze rubrieken.
Volume 3 ‘Vertellingen’ is een literaire neerslag van ervaringen en overwegingen met betrekking tot de buurt, opgetekend door Veldwerk naar aanleiding van ontmoetingen en ervaringen ter plaatse.
Volume 4 ‘Tijd’ is een schets van een documentaire op dvd (vier minuten) gemaakt naar aanleiding van een vraag van Veldwerk, door Ahmed Aynan.
De analyse wordt afgesloten met een ‘Appendix’, waarin conclusies en aanbevelingen.

Opdrachtgevers: Gemeente Amsterdam Stadsdeel De Baarsjes en Het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK)
___________________________________________________________________________
Downloads pdf’s:
– Volume 1-Verkenningen
– Volume 2-Observaties
– Volume 3-Vertellingen
– Appendix

Onderzoek. Tentoonstelling: 12 november tot 19 december 2004

Eindhoven de Groenste, een project van het Architectuur Centrum Eindhoven.
Het besteedt ieder jaar aandacht aan een aspect van de architectuur van Eindhoven.

 Voor 2004 is gekozen voor de groene ruimte van deze stad. Atelier Veldwerk werd gevraagd een beeld te geven van groen Eindhoven vanuit het perspectief van de kunst. Het resultaat van onderzoek en talloze wandelingen is vastgelegd in bijdragen in het ACE Nieuws. en een bijdrage aan de tentoonstelling in het MU, in de vorm van projecties van honderden (gerubriceerde) foto’s die in de loop van 2004 door Veldwerk in Eindhoven zijn gemaakt. Daarnaast plaatste Veldwerk zowel buiten als binnen de tentoonstellingsruimte stedelijke plantenbakken.

Opdrachtgever: Het Architectuur Centrum Eindhoven (ACE), MU Eindhoven
Curator: 
Willemien Ippels
Presentaties van: De landschapsbureaus Juurlink en Geluk, West 8, Karres en Brands, Buro Lubbers, de fotografen Norbert van Onna en Dieuwertje Komen en Atelier Veldwerk.
___________________________________________________________________________
Download pdf:
– Groen Legenda’s